فرآیند انسجام دستوری در شعری بلند از عمعق بخارایی

نویسندگان

  • علیرضا شعبانلو دانشجوی دوره دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه یزد و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ساوه.
چکیده مقاله:

  هنگامی که شاعر یا نویسنده مفهومی را در قالب واژگان و جملات می ریزد، در پی آن است تا متنی یکپارچه به دست دهد؛ متنی که آغاز آن با پایانش پیوستگی داشته باشد. این امر محقق نمی‌شود، مگر آن که میان عناصر سازنده متن، تناسب و پیوستگی باشد تا متن پیکرمند وتنوار شود. بدین منظور، شاعر یا نویسنده ناچار است با استفاده از عواملی که موجب انسجام( cohesion ) متن می‌شوند، سخن خود را منسجم( cohesive ) کند. از این روی، شیوه خاص شاعران و نویسندگان هر دوره در ایجاد انسجام میان عناصر متن (در اینجا قصیده)، می‌تواند ما را در شناخت سبک آنان، یا سبک دوره آنان یاری دهد.   در بررسی فرآیند انسجام دستوری( grammatical cohesion ) یک قصیده بلند عمعق بخارایی (440- 542) معلوم شد که او از مجموع 562گره انسجامی، بیشترین استفاده را به ترتیب بسامد، از ارجاع شخصی40/27%،ادات ربط62/25%،حذف06/22%،ارجاع سنجشی28/20%،جانشینی62/4% برده است.   عمعق از حذف، هم برای انسجام متن و هم برای نظم آفرینی بهره برده است. او هر بخش قصیده را که گاهی خود می‌تواند شعری مستقل باشد، فقط با رشته‌ای باریک ( بیشتر ارجاع شخصی) به صورت خطی به بخش دیگر پیوسته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تصحیح چند بیت از دیوان عمعق بخارایی براساس نسخه‌ای تازه یافته

امیرالشعرا شهاب الدین عمعق بخارایی از شعرای اوایل قرن ششم هجری در ماوراءالنهر است. دیوان این شاعر، نخستین بار در سال 1307 در چهل و چهار صفحه به گونه‌ای نابسامان و بازاری در تبریز به چاپ رسید. پس از این چاپ، استاد سعید نفیسی برخی از اشعار این شاعر را از مجموعه‌ها و تذکره‌های مختلف جمع آوری کرد و در 806 بیت از سوی کتابفروشی فروغی به چاپ رسانید. از آنجا که هیچ نسخه‌ی مدون و معتبری به‌عنوان نسخه‌ی ...

متن کامل

نقش مجاز در انسجام دستوری متن

مقالة حاضر می‌کوشد تا نشان دهد مجاز فراتر از جایگزینی صِرف واژه‏ها در انسجام متن نقش‏آفرینی می‏کند؛ بنابراین در این مقاله مجاز پدیده‏ای مفهومی و مربوط به شناخت و نه مربوط به زبان تلقی می‌شود. چرا که به باور ما مجاز با ایجاد تعامل بین سه گسترۀ شناخت‏شناسی، هستی‏شناسی و زبان‏شناسی، انسجام متنی را رقم می‏زند. این امر خاصِ زبان ادبی نیست، بلکه در زبان روزمره هم شاهد آن هستیم. برای اثبات چنین مدعایی ن...

متن کامل

صفت و قید و انواع آنها در دیوان عمعق بخارایی

موضوع این پژوهش "صفت و قید و اقسام آنها در دیوان عمعق بخارایی" می باشد. این پژوهش به دو بخش کلی صفت و قید تقسیم می شود. سعی شده است با مراجعه به منابع مختلف تمام ابیات دیوان از نظر دستوری بررسی گردد و ضمن شناسایی صفت ها و قیدهای موجود طبق تقسیم بندی های دستوری مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. این تالیف شامل نه فصل می باشد : فصل اول به تعریف اصطلاحات صفت می پردازد. در فصل دوم انواع صفت از نظر جای آ...

15 صفحه اول

تصحیح چند بیت از دیوان عمعق بخارایی براساس نسخه ای تازه یافته

امیرالشعرا شهاب الدین عمعق بخارایی از شعرای اوایل قرن ششم هجری در ماوراءالنهر است. دیوان این شاعر، نخستین بار در سال 1307 در چهل و چهار صفحه به گونه ای نابسامان و بازاری در تبریز به چاپ رسید. پس از این چاپ، استاد سعید نفیسی برخی از اشعار این شاعر را از مجموعه ها و تذکره های مختلف جمع آوری کرد و در 806 بیت از سوی کتابفروشی فروغی به چاپ رسانید. از آنجا که هیچ نسخه ی مدون و معتبری به عنوان نسخه ی ...

متن کامل

رشد ابزارهای انسجام دستوری در گفتمان نوشتاری دانش‌آموزان فارسی‌زبان

پژوهش حاضر با هدف بررسی رشد گفتمانی در کودکان، به بررسی کاربرد ابزارهای انسجام دستوری (ارجاع، حرف ربط، حذف و جانشینی) درروایت‌های نوشتاری دانش‌آموزان فارسی‌زبانِ پایه‌های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی (12-9ساله) در چارچوب دستور نقش‌گرای نظام‌مندِ هلیدی و متیسن (2004) می‌پردازد. گردآوری داده به‌شیوۀ میدانی و تحلیل مبتنی بر روشِ توصیفی- تحلیلی است. نمونۀ آماری45 دانش‌آموز پسر یک مدرسۀ دولتی در تهران در ...

متن کامل

روش تحلیل فرآیند و کاربرد آن در طبقه‌بندی آرایه‌های شعری

مفهوم فرآیند، ثابت‌ها و متغیرها را به یک اندازه پوشش می‌دهد و از دو مفهوم فرم و ساخت که تنها بر ثابت‌ها تکیه دارند، عام‌تر است. تحلیل فرآیند تا امروز یک فرضیه بیش نیست، زیرا هرچند در برخی علوم و فنون، کاربرد فزاینده یافته است، هنوز مبانی روش‌شناختی فراگیری ندارد. بااین‌حال، به دلیل همخوانی بیشتر مفهوم فرآیند با واقعیت پدیده‌های جهان که از دو وجه ثابت و متغیر تشکیل شده‌اند، تحلیل فرآیند امکان دق...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 1

صفحات  165- 188

تاریخ انتشار 2008-05-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023